بررسی آیین‌های سوگواری زنان در شاهنامه و قوم بختیاری

Exploring Women’s Mourning Rituals in Shahnameh and Bakhtiari Communities

نویسندگان :

امین احمدی بیرگانی¹، منیژه نظرپور²،
دانشگاه پیام نور مرکز فارسان(مسئول)¹، دانشگاه تهران²
تعداد صفحات : 19
چکیده :

آیین‌های سوگواری از جمله مراسماتی است که در حوزه فرهنگ یک جامعه قرار دارد و جزئی از آداب و رسومی است که همه جوامع با ادیان و فرهنگ‌های گوناگون به آن توجه دارند. در ایران نیز این رسم همواره با اهمیت خاصی انجام می‌گرفته‌است. هدف مقاله حاضر، بررسی و توصیف سوگواری زنان در شاهنامه فردوسی و شناخت وجه تشابه این رسم و آئین با سوگواری زنان در قوم بختیاری با استناد به منابع و همچنین تحقیقات میدانی به شیوه تطبیقی و تحلیلی است. مطالعه و بررسی آیین‌های سوگواری زنان در شاهنامه و مقایسه آن با آئین‌های سوگواری زنان قوم بختیاری، نشان می‌دهد که میان روایات داستانی شاهنامه و روایات‌های تاریخی درباره آئین سوگ، شباهت‌های فراوانی وجود دارد. آدابی مانند مویه کردن، خاک آلودگی، خراشیدن چهره، جامه پاره کردن، مو کندن، مو بریدن در شاهنامه و قوم بختیاری به طور مشترک وجود دارند.

چکیده انگلیسی :

Mourning rituals are among the ceremonies that are in the field of culture of a society and are a part of the customs that all societies with different religions and cultures pay attention to. This custom has always been held in high regard in Iran. The purpose of this article is to examine and describe the mourning women in Ferdowsi’s Shahnameh and to recognize the similarity of this custom and ritual with the mourning women in the Bakhtiari tribe based on sources as well as field research in a comparative and analytical manner. A study of the mourning rituals of women in the Shahnameh and its comparison with the mourning rituals of the Bakhtiari people shows that there are many similarities between the narrative narratives of the Shahnameh and the historical narrations about the morning ritual. Brushing hair, dirt, scratching the face, tearing clothes, cutting hair, and cutting hair are common customs among the Shahnameh and Bakhtiari people.

موضوع : مقاله
کلمات کلیدی : شاهنامه، سوگواری، قوم بختیاری، آیین سوگ، آداب و رسوم
کلمات کلیدی انگلیسی: Shahnameh, mourning, Bakhtiari people, mourning ritual, customs
مراجع :
اسلامی ندوشن، محمد علی. (۱۳۴۸). زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه. تهران: انجمن آثار ملی. بیوک زاده، صبا. (۱۳۹۳). «آیین‌های سوگواری در حماسه با تاکید بر سوگواری زنان؛ بر اساس شاهنامه». زن و فرهنگ. 6(21). ۴۳-۶۱. پورخالقی چترودی، مهدخت و حق پرست لیلا. (۱۳۸۹). «بررسی تطبیقی آئین‌های سوگ در شاهنامه و بازمانده‌های تاریخی - مذهبی سوگواری در ایران باستان». ادب و زبان. ۲۷. ۸۳-۸۶. پوره، کاظم. (۱۳۸۱). موسیقی و ترانه‌های بختیاری.تهران: آنزان. حریریان، محمود. (۱۳۸۰). تاریخ ایران باستان. تهران: سمت. خجسته، فرامرز و جلیلیان، محمدرضا. (۱۳۹۰). «تحلیل داستان سیاوش بر بنیاد ژرف‌ساخت اسطوره الهه باروری و ایزد گیاهی». تاریخ ادبیات. 64(3). 77-96. خواجه‌گیری، طاهره و حیدری، حسین. (۱۳۹۶). «بررسی آیین عزاداری در شاهنامه به مثابه رمزگان نشانه‌شناختی». متن‌پژوهی ادبی. ۲۱(۷۲ ). ۱۱۷-۱۴۱. دوبد، بارون. (۱۳۷۱). سفرنامه لرستان و خوزستان. ترجمه محمدحسین آریا. تهران. دیویدسن، الگا. (۱۳۷۹). «سوگواری زنان به عنوان اعتراض در شاهنامه»، ترجمه فرهاد عطائی. بخارا، (12). ۸-۱۵. راولیسون، هنری. (۱۳۶۲). سفرنامه راولینسون (گذر از ذهاب به خوزستان). ترجمه سکندر امان اللهی بهاروند. تهران. سرامی، قدمعلی. (۱۳۶۸). از رنگ گل تا رنج خار. تهران: علمی فرهنگی. شاهمرادی، بیژن. (۱۳۸۴). «بریدن گیسوان در سوگواری‌های بختیاری». ایران‌نامه. (۸۷و۸۸). ۲۸۳-۳۰۰. شهبازی، محمدرضا. ( ۱۳۸۷). «آیین و مراسم نمایش‌واره‌ای در ایل بختیاری». تئاتر صحنه. ۷۰-۷۵. غفاری، عیسی. (۱۳۸۸). «موسیقی سوگ در ایل بختیاری». هنر. (۸۲). ۱۷۹-۱۸۴. فردوسی، ابوالقاسم. (۱۳۶۹). شاهنامه. به کوشش جلال خالقی مطلق. دفتر دوم. کالیفرنیا و نیویورک. فردوسی، ابوالقاسم. (۱۹۶۰). شاهنامه متن انتقادی. تحت نظر برتلس. ج1. مسکو: ادبیات خاور. فردوسی، ابوالقاسم. (۱۹۶۲). شاهنامه متن انتقادی. تحت نظر برتلس. ج2. مسکو: ادبیات خاور. فردوسی، ابوالقاسم. (1965الف). شاهنامه متن انتقادی. تحت نظر او اسمیرانو. ج3. مسکو: ادبیات خاور. فردوسی، ابوالقاسم. (1965ب). شاهنامه متن انتقادی. تحت نظر علی یف و دیگران. ج4. مسکو: ادبیات خاور. فردوسی، ابوالقاسم. (1967الف). شاهنامه متن انتقادی. تحت نظر علی یف. ج5. مسکو: ادبیات خاور. فردوسی، ابوالقاسم. (1967ب). شاهنامه متن انتقادی. تحت نظر م ن. عثمانوف. ج6. مسکو: ادبیات خاور. فردوسی، ابوالقاسم. (۱۹۷۰). شاهنامه متن انتقادی. تحت نظر علی یف. ج8. مسکو: ادبیات خاور. فیروزنیا، علی اصغر. (۱۳۹۷). «درخت گیسو، درخت مراد». رشد آموزش زبان و ادب فارسی. ۳۱(۳). 76-79. کزازی، میر جلال الدین. (۱۳۸۷). نامه باستان. ج2. تهران: سمت. کورت، آملی. (۱۳۷۸) هخامنشیان. ترجمه مرتضی ثاقب فر. تهران: ققنوس. لایارد، هنری. (۱۳۶۷). سفرنامه لایارد. ترجمه مهراب امیری. تهران: وحید. منصوریان سرخگریه، حسین. (۱۳۹۰). «آیین تدفین و سوگواری در شاهنامه». زبان و ادبیات فارسی. 2(4). مهذب، زهرا. (۱۳۷۴). داستان‌های زنان شاهنامه. تهران: قبله. یغمایی. پیرایه. (۱۳۹۶). «گیسوی چنگ ببرید به مرگ می‌ناب». نصور. به آدرس: nasour.net/1390.11.11/694.html. یونگ، کارل گوستاو. (۱۳۷۹). روح و زندگی. ترجمه لطیف صدقیانی. تهران: جامی.

---

تعداد بازدید از مقاله : 323
تعداد دانلود فایل : 19