معماری و کتیبه‌های مسجد و مدرسۀ شیخ‌ عبدالحسین تهرانی

The Architecture and Inscriptions of Sheikh Abdul Hussein Mosque and Seminary

نویسندگان :

علی قنبریان¹،
دانشگاه تهران(مسئول)¹
تعداد صفحات : 13
چکیده :

یکی از مکان‌هایی که به‌خوبی بیان‌گر معماری و هنر دوران قاجار است، مسجد و مدرسۀ شیخ عبدالحسین تهرانی است. این مسجد و مدرسه در بازار بزرگ تهران قرار داشته و به‌همت امیرکبیر و شیخ عبدالحسین تهرانی ساخته شده است. هم‌اکنون نیز با گذشت بیش ‌از 150 سال از ساخت آن، کانونی برای تحصیل طلاب و تبلیغ فرهنگ اسلامی است. معماری و تزئینات مسجد و مدرسه بسیار زیبا و قابل توجه است و کتیبه‌های متعددی از دوران قاجار، پهلوی و انقلاب اسلامی در آن نصب شده است. علی‌رغم یادداشت‌های پراکنده و مقالات اندکی که به این امر پرداخته‌اند، کتیبه‌ها و معماری مسجد و حوزۀ شیخ عبدالحسین به‌طور کامل، بررسی نشده است و هنوز موارد و جزئیات مبهمی که نیاز به تحقیقات کتابخانه‌ای و به‌ویژه میدانی دارد، باقی است. در نوشتار حاضر، به تبیین و بررسی وضع و اسلوب و معماری مسجد و مدرسه پرداخته شده و کتیبه‌های آن خوانش شده است. روش گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای و میدانی و پردازش اطلاعات، توصیفی تحلیلی می‌باشد. شیوۀ ارجاعات و استنادات، درون‌متنی APA است و در متن، از هفت مدرک (تصویر معماری و کتیبه) استفاده شده است.

چکیده انگلیسی :

Sheikh Abdul Hussein Mosque and Seminary is a place that best exemplifies the architecture and art of the Qajar era. Amir Kabir and Sheikh Abdul Hussein Tehrani worked together to build this mosque and school in Tehran’s Grand Bazaar. It remains a center for student education and promotion of Islamic culture even though it has been constructed for more than 150 years. The mosque and seminary’s architecture and decorations are both stunning and noteworthy, with numerous inscriptions from the Qajar, Pahlavi, and Islamic revolution eras installed in them. Despite the scattered notes and few articles that have dealt with this matter, the inscriptions and architecture of the Sheikh Abdul Hussein Mosque and Seminary have not been fully investigated, and there are still some vague details that require libraries and especially field research. The mosque and seminary’s status, style, and architecture are explained and examined in this article, and its inscriptions are examined. Descriptive and analytical methods are used to collect library and field information and process it. In the text, reference and citations are handled using the APA in-text method, and seven documents (architectural images and inscriptions) are utilized.

موضوع : مقاله
کلمات کلیدی : مسجد و مدرسۀ شیخ عبدالحسین تهرانی، معماری، کتیبه، دورۀ قاجار، امیرکبیر
کلمات کلیدی انگلیسی: Sheikh Abdul Hussein Mosque and Seminary, architecture, inscription, Qajar period, Amir Kabir
مراجع :
قرآن کریم. آدمیت، فریدون. (۱۳۶۲). امیرکبیر و ایران. تهران: خوارزمى. چ هفتم. ابن‌بابویه (‏شیخ صدوق)، محمدبن‌على. (1362). الخصال. قم: جامعۀ مدرسین. چ اول. اعتمادالسلطنه، محمدحسن‌بن‌على. (1374). چهل سال تاریخ ایران‏. تحقیق و تصحیح ایرج افشار. تهران: اساطیر. چ دوم‏. بامداد، مهدی. (1347). شرح حال رجال ایران. تهران: کتابفروشی زوّار. بمانیان، محمدرضا؛ مؤمنی، کورش و سلطان‌زاده، حسین. (1390). «بررسی نوآوری و تحولات تزئینات و نقوش کاشی‌کاری مسجد-مدرسه‌های دورۀ قاجار». نگره. (18). 35-47. پایگاه اطلاع‌رسانی دانشجو: daneshju.ir. پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه نیوز: old.hawzahnews.ir. شهرى‏باف، جعفر. (1383). تهران قدیم‏. تهران: معین‏. چ چهارم‏. شهیدى، حسین‏. (1383). سرگذشت تهران‏. تهران: راه مانا. چ اول‏. قنبریان، علی. (1393). پاسخ تهرانی به داماد (مکاتبه‌ای فقهی بین سیّدصالح داماد عرب تهرانی و شیخ العراقین). تهران: صبا. چ اوّل. قنبریان، علی. (1394). مصاحبه با سیّدهادی قدس حسینی. 03/02/1394. کرمانى، علویه‏. (1386). روزنامه سفر حج عتبات عالیات و دربار ناصرى‏. تحقیق و تصحیح رسول جعفریان. ‏قم: مورخ‏. چ اول‏. مکّی، حسین. (1364). زندگانی میرزا تقی‌خان امیرکبیر، بازار بین‌الحرمین. تهران: ایران، چاپخانۀ محمدعلی علمی. چ هفتم.

---

تعداد بازدید از مقاله : 118
تعداد دانلود فایل : 12