ماهنامه علمی - تخصصی مطالعات میان‌رشته‌ای هنر و علوم انسانی
Interdisciplinary Studies of Arts and Humanities

:: مقاله مرتبط با : جلد پاییز 1401 ، شماره 3 , 1

The Nature of Negative Space in the Works of Kamaluddin Behzad




نویسندگان :
فروغ فرهادزاده شوشتری1، ابراهیم بازرگانی2،
دانشگاه ادیان و مذاهب(مسئول)1، دانشگاه ادیان و مذاهب2
تعداد صفحات : 97
چکیده :

هرچند که فضا توامان به صورت کارکردی و نمایشی و یا مفهومی در نگارگری ایفای نقش می‌کند، با این حال، فضای منفی در آثار کمال‌ الدین بهزاد نقشی کلیدی دارد که در ارتباط با فضای مثبت معنا می یابد و مفهوم خاص و منحصر به فردی دارد. این مقاله بر آن است تا به شناسایی فضای منفی در کنار فضای مثبت در آثار کمال الدین بهزاد بپردازد. روش مورد استفاده توصیفی ـ تحلیلی و گردآوری مطالب نیز کتابخانه ای و مشاهده ای به تحلیل فضای منفی در آثار بهزاد می‌پردازد که در این راستا، با روش نمونه‌گیری انتخابی آثار استاد بهزاد گزینش شده است. چیستی «فضای منفی» و چگونگی طبقه‌بندی فضا در آثار استاد بهزاد، پرسش بنیادی جستار حاضر است که با هدف چگونگی و شناخت فضای منفی در آثار بهزاد به شناخت فضا و انواع آن می‌پردازد. نتایج پژوهش نشان داد که فضای منفی در آثار بهزاد، ماهیت کارکردی دارد و این بدین معنا است که در تحلیل تکنیکی اجزای اثر، نقش دارد و تمرکز بر روی مجزا کردن اثر به واسطه فضای منفی است. بر اساس آنچه از آثار او بر می‌آید، گزینش فضای منفی، امری هوشمندانه و هدف‌دار است. همچنین این فضا با پیوست به فضای مثبت، ایجاد تعادل و توازن کرده، در جذابیت و بهتر دیده شدن اجزاء و عناصر تصویری کمک می‌کند. کمال الدین بهزاد فضای مثبت و منفی را توأمان در سراسر نگاره های خود نشان داده است؛ به نحوی که به فضای کلی تصویر آسیب نزده و از کوچکترین فضا حتی منفی نیز استفاده می‌کند.



چکیده انگلیسی :

Although the space plays a role in painting both functionally and conceptually, however, the negative space plays a key role in the works of Kamaluddin Behzad, which is meaningful in connection with the positive space and has a special and unique meaning. The purpose of this article is to identify the negative space next to the positive space in the works of Kamaluddin Behzad. The used descriptive-analytical method and collection of materials is also a library and an observational one to analyze the negative space in Behzad’s works, which has been selected by the selective sampling method of Behzad’s works. What is “negative space” and how to classify space in Behzad’s works is the fundamental question of this research, which aims to understand the nature and types of negative space in Behzad’s works. The results of the research showed that the negative space in Behzad’s works has a functional nature, and this means that it plays a role in the technical analysis of the work’s components, and the focus is on isolating the work through the negative space. Based on his works, the choice of negative space is something intelligent and deliberate. Moreover, this space, by adding to the positive space, creates balance and balance, contributes to the attractiveness and greater visibility of components and image elements. Kamaluddin Behzad has shown positive and negative atmospheres throughout his paintings, in a manner that does not damage the overall space of the image and uses even the smallest negative space.



موضوع : مقاله
کلمات کلیدی : فضا، فضای مثبت، فضای منفی، کمال‌الدین بهزاد، نگارگری
کلمات کلیدی انگلیسی: space, positive space, negative space, Kamaluddin Behzad, painting
مراجع :
اشرفی، مقدمه. (1382). بهزاد و شکل‌گیری مکتب مینیاتور بخارا در قرن 16 میلادی. ترجمه نسترن زندی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. افشار مهاجر، کامران. (1382). صفحه‌آرایی. تهران: شقایق روستا. الیاده، میرچا. (1385). رساله در تاریخ ادیان. ترجمه جلال ستاری. تهران: سروش. آژند، یعقوب. (1389). نگارگری ایرانی. ج1. تهران: سمت. اوکویرک، استینسون و دیگران. (1393). مبانی هنر: نظریه و عمل. تهران: سمت. بی پروا، محسن. (1381). «تأثیر مفهوم تهی در تفکر دائو بر فضای خالی نقاشی چینی» هنر. 54. 174-189. پاکباز، رویین. (1381). دایره المعارف هنر. تهران: فرهنگ معاصر. پاکباز، رویین. (1389). نقاشی ایران (از دیرباز تا امروز). تهران: زرین و سیمین. پوپ، آرتور آپهام و دیگران. (1389) سیر و صور نقاشی ایران، تهران: مولی. تجویدی، اکبر. (1352). نقاشی ایرانی از کهن‌ترین روزگار تا دوران صفویه، تهران: اداره کل نگارش وزارت فرهنگ و هنر. جعفرنیا، محسن. (1386). فرم و فضا در طراحی صنعتی. تهران: سیمای دانش. حسینی، غزال. (1388). نقش فضای منفی در پوسترهای فرهنگی ایران. دانشکده هنرهای تجسمی. دانشگاه هنر. حسینی راد، عبدالمجید. (1382). یادنامه کمال‌الدین بهزاد. تهران: فرهنگستان هنر. حیدری، مرتضی. (1384). «معرفت دیداری». نگره. 1(1). ذکرگو، امیرحسین. (1380). سیر هنر در تاریخ 2. تهران: مدرسه. رجبی، محمدعلی. (1382). بهزاد در گلستان. تهران: فرهنگستان هنر. رمضان زاده، پروانه. (1382). «روزنه‌ای بر تحلیل نگاره هارون الرشید در حمام». جلوه هنر. 23، 24-33. شعاریان ستاری، ویدا و صدیق اکبری، سحر. (1391). «مفهوم و جایگاه فضا در سه نگاره از نگاره‌های استاد کمال‌الدین بهزاد». جلوه هنر. 8. قاضی زاده، خشایار. (1383). بررسی عنصر وحدت در نظام ترکیب‌بندی بنای خورنق کمال‌الدین بهزاد». مجموعه مقالات. تهران: فرهنگستان هنر. کپس، جئورگی. (1382). زبان تصویر. ترجمه فیروزه مهاجر. تهران: سروش. گرابار، اولگ. (1390). مروری بر نگارگری ایرانی. ترجمه مهرداد وحدتی دانشمند. تهران: فرهنگستان هنر. گری، بازیل. (1392). نقاشی ایرانی. ترجمه عربعلی شروه. تهران: دنیای نو. گودرزی، مصطفی و مظفری خواه، زینب. (1391). «بررسی فضا در نگارگری ایرانی با تأکید بر منتخبی از آثار بهزاد». مطالعات هنر اسلامی. 16. مدرسی، جواد. (1388). «دست و کار و ماده در ساختن کاخ خورنق». گلستان هنر. 16. 14-18. منشی قمی، قاضی میر احمد. (1352). گلستان هنر. تصحیح احمد سهیلی خوانساری. تهران: بنیاد فرهنگ ایران. موسوی لر، اشرف. (1383). «زیبایی‌شناسی ایرانی ـ اسلامی در آثار کمال‌الدین بهزاد». مجموعه مقالات، تهران: فرهنگستان هنر. نصر، سید حسین. (1392). هنر و معنویت اسلامی. ترجمه رحیم قاسمیان. تهران: حکمت. Cf. Lisa golombek. (1972). “toward a classification of Islamic painting”. Islamic Art in the metropolitan museum. ed. Richard Ettinghausen. New York.
تعداد بازدید از مقاله : 225
تعداد دانلود فایل : 26

تصویر جلد


سایر شماره ها

دوره 2 (سال 1402) دوره 1 (سال 1401)

مقالات پر بازدید